Powiat sztumski. Przypomnieli prace badacza kultury polskiego Pomorza

Dzieło zawiera cztery prace Józefa Łęgowskiego - XIX-wiecznego badacza rodem z Powiśla. Są to: "Kaszuby i Kociewie: język, zwyczaje, przesądy, podania, zagadki i pieśni ludowe w północnej części Prus Zachodnich", "Urządzenia społeczne, zwyczaje i gwara na malborskiem", "Pieśni ludowe w dawnem województwie malborskiem" oraz "Ludność polska w Prusach Zachodnich: jej rozwój i rossiedlenie w bieżącem stuleciu". Warto dodać, że publikacja została uwspółcześniona pod względem językowym, a także wzbogacona o komentarz historyczno-etnograficzny napisany przez dr Magdalenę Kargul, dr. Michała Kargula oraz Krystiana Zdziennickiego.

Opublikowane pod koniec XIX i w pierwszej połowie XX wieku prace Józefa Łęgowskiego stanowią do dziś niezastąpione źródło informacji o kulturze i zwyczajach polskich mieszkańców Pomorza Gdańskiego z czasów zaboru pruskiego.

Do publikacji warto sięgać przy poszukiwaniu i rekonstruowaniu lokalnych tożsamości kulturalnych.

Książka została wydana dzięki wsparciu finansowemu samorządu województwa pomorskiego.

Przy okazji wydania tak cennej pozycji, warto przypomnieć szerzej postać Józefa Łęgowskiego. Ten polski historyk, etnograf, językoznawca i nauczyciel, posługujący się w publikacjach także pseudonimami „Nadmorski” i „Kozłowski”, urodził się 8 stycznia 1852 roku w Michorowie.

Józef Łęgowski był synem chłopa Jana i Marianny z domu Kozłowskiej. Uczył się w Pelplinie i Chełmnie w gimnazjum, gdzie w 1875 roku zdał maturę. Na uniwersytecie we Wrocławiu i Królewcu odbył studia z zakresu historii, geografii oraz języków klasycznych i na podstawie dysertacji o Konradzie Wallenrodzie uzyskał doktorat filozofii. Był profesorem gimnazjalnym kolejno: w latach 1881–1886 w Wejherowie, w latach 1886–1893 w Arnsbergu w Westfalii, w latach 1893–1905 w Wągrowcu i wreszcie od 1905 w Poznaniu. Na emeryturę przeszedł w 1915, a w 1918 włączył się aktywnie do tworzenia szkolnictwa polskiego na terenie zaboru pruskiego. Od 27 listopada 1918 roku był pełnomocnikiem Rady Żołniersko-Robotniczej przy Prowincjonalnym Kolegium Szkolnym, a od 1 lutego 1919 kierownikiem Prowincjonalnego Kolegium Szkolnego w Poznaniu i od 1 stycznia 1920 prezesem Pomorskiej Komisji dla spraw wyznaniowych i szkolnych w Toruniu. W latach 1920–1923 pełnił funkcję prezesa Towarzystwa Naukowego w Toruniu.

2 maja 1922 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

W latach 1923–1928 mieszkał w Krotoszynie, a następnie w Poznaniu, gdzie 16 grudnia 1930 zmarł i został pochowany na cmentarzu Świętomarcińskim. Podczas wojny grób przeniesiono na cmentarz w Luboniu.

Był autorem pracy „Kaszuby i Kociewie”, w której zawarł pierwszy obszerniejszy obraz etnograficzny obu regionów i zachęcał nie tylko do zwiedzania Gdańska, Sopotu i Helu, ale także tzw. „Szwajcarii Kaszubskiej”. Współpracował m.in. z „Pamiętnikiem Fizjograficznym”, „Wisłą” i „Wszechświatem”.