Cmentarz żydowski w Dzierzgoniu zlokalizowany jest przy ul. Słonecznej, przy drodze na Mikołajki Pomorskie. Należy do najstarszych w regionie. Powstał w 1838 roku, kiedy w mieście mieszkało około trzystu Żydów. Grzebano tu miejscowych Żydów, a także zmarłych z Elbląga, Kwidzyna czy Sztumu, gdzie w tym czasie jeszcze cmentarzy takich nie było. Społeczność żydowska stopniowo opuszczała miasto od początku XX wieku, szczególnie w okresie nasilenia represji hitlerowskich.
Dzierzgońscy Żydzi poza cmentarzem mieli także swoją synagogę i łaźnię. Dziś jedyną pamiątką po tej społeczności jest cmentarz, który ulega niestety stopniowej degradacji, choć pozostało jeszcze wiele cennych nagrobków z połowy XIX wieku.
- Pytałem ostatnio kilku osób z Dzierzgonia, czy wiedzą gdzie znajduje się w ich mieście cmentarz żydowski. Wielu wiedziało o cmentarzu, ale niewielu, gdzie się on znajduje - mówi Leszek Sarnowski, historyk, na co dzień prezes Regionalnego Towarzystwa Inwestycyjnego. - Rzeczywiście trudno tam trafić, a jak się już trafi to przedrzeć się przez chaszcze jest nie lada wyzwaniem. Szkoda, bo to unikatowy zabytek na Powiślu.
Stąd pomysł, by to zmienić, bo cmentarz może w jakimś sensie stać się również turystyczną atrakcją. Musi jednak zostać uporządkowany, by można bezpiecznie do niego dotrzeć.
- To nie pierwszy nasz udział w porządkowaniu cmentarza żydowskiego - mówi Maciej Karabin. - Pracowaliśmy tu już kilka razy w ciągu ostatnich lat.
Inicjatorzy akcji otrzymali od władz miasta nie tylko pozwolenie na prace porządkowe na żydowskiej nekropolii, ale także wsparcie ze strony Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej.
W porządkowaniu cmentarza wzięło udział ponad dwadzieścioro gimnazjalistów, którzy bardzo angażowali się w nielekką pracę. Wysiłek bywał nagrodzony, kiedy spod zwałów ziemi chwastów wyłaniała się nagle żydowska macewa z hebrajskim liternictwem. O historii żydowskiej społeczności na ziemi sztumsko-dzierzgońskiej (w tym także o dzierzgońskim cmentarzu) będzie się można dowiedzieć więcej z książki, która w tym roku ma zostać wydana. Autorem jest Leszek Sarnowski, który na ten cel otrzymał stypendium kulturalne Marszałka Województwa Pomorskiego.
Prace porządkowe będą trwały nadal, ze względu na ogrom zaniedbań uporządkowano dopiero kilkanaście grobów. Pomysłodawcy planują, przy współpracy z władzami gminy, postawić na cmentarzu tablicę informacyjną.
Powrót reprezentacji z Walii. Okęcie i kibice
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?